گزارشات

۱۴ مهر ۱۳۸۸

سایت تخصصی تئاتر درمانی -  اینجا منطقه عملیاتی سعادت آباد است! تعجب نکنید منطقه ای در شمال غربی شهر بزرگ تهران پایتخت ایران اسلامی، منطقه ای که با گذشت حدود بیست سال از پایان جنگ تحمیلی عراق، هنوز هم گروهی از رزمندگان اسلام با آثار بمب های "شیمیایی و خردل" و موج انفجار روزگار می گذرانند.
شاید کمتر کسی بداند که با گذشت حدود بیست سال از پایان جنگ تحمیلی گروهی از رزمندگان اسلام در منطقه سعادت آباد هنوز مشغول مبارزه با دشمن متجاوز هستند و باید گفت که جنگ در منطقه عملیاتی سعادت آباد ادامه دارد.
هنوز واژه دفاع مقدس در سعادت آباد معنی واقعی خود را از دست نداده است و گذر زمان آن را به فراموشی نسپرده، شاید غیور مردان جنگ در سعادت آباد تنهایند، اما این تنهایی آنها را به یاس نکشانده و درگیری ها و روزمرگی نتوانسته است رزمندگان واقعی را از آرمان های مقدس خود دور کند.
در سعادت آباد تاریخ ثابت مانده است هیچ کس برای مال دنیا از دیگری سبقت نمی گیرد؛ اینجا محل مردان بی ادعا است رزمندگانی که فقط با یک اشاره مقتدای خود یعنی خمینی کبیر(ره) آمده اند ، آنها به خط مقدم آمده اند تا دشمن را به سر حدات خود بتارانند.
این از خود گذشتگان برای دفاع آمده بودند هر چند شهادت نقطه آمال آرزوهای آنها بود ؛ اینجا رضا ،حسین ،علی ،مرتضی ،جواد ،یعقوب ،جعفر، مصطفی ،منوچهر ، یونس ،آرش، سهراب و رستم همه و همه جمعند و همه برای دفاع از کیان پاک ایران کهن استوار و مقاوم ایستاده اند .
اینها برای شهادت از یکدیگر سبقت می گیرند. نوجوانان خود را بزرگ تر معرفی می کنند و پیرتر ها خود را جوانتر می نمایند؛ می خواهند بروند اینها برای وصل آمده اند نه برای ماندن .
درسعادت آباد هنوز عطر تن شهدایی چون شهید چمران،شهید همت و شهید ‏باقری می تراود و سرداران جنگ هنوز مشغول رزمند.
در منطقه عملیاتی سعادت آباد هنوز فرمانده دسته ،گروهان و دفاع معنی ‏دارد و هنوز آثار بمب شیمیایی، بمب خردل و موج انفجار را می توان دید.
در این جا سربازان شهیدان زنده ای هستند که در صحنه ‏نمایش زندگی جان خود را به نمایش گذاشتند و حال دشمن بعد از سال ها موها ، دندان ها و در نهایت جانشان را به مرور از آنها ‏می گیرد.
جانبازان 70درصد اعصاب و روان بیمارستان اعصاب و روان سعادت آباد هنوز در نخلستان های خوزستان مبارزه می ‏کنند، در زیر آب به هنگام غواصی تیر می خورند و در نهایت با تمام این خاطرات روی تخت بیمارستان شب را به روز می رسانند.‏
وقتی وارد فضای بیمارستان اعصاب و روان سعادت آباد می شوی انسان هائی با نگاههای گرم تو را می نگرند. هر کدام با لیوان ‏های آبی که در دست دارند به دانش آموزانی شبیهند که برای زنگ تفریح به حیاط مدرسه آمده اند.
به دنبال واحد نمایش درمانی ‏بیمارستان می گردیم تا در نهایت در انتهای یک سالن که پر از نقاشی های رنگارنگ است به راهرویی می رسیم که در آن کوزه های ‏کوچک سفالی و مجسمه هائی ساخته شده از گل رس در اطراف آن به شکلی زیبا چیده شده اند.
اتاقی 9 متری در گوشه این راهرو مقصد ما است در این اتاق کوچک مسئول و کارشناس نمایش درمانی بیمارستان در حال تمرین با هنرمندان جانباز است .‏
وی ما را به سه هنرمندی که در اتاق حضور دارند معرفی می کند. نادر پاپی ، داریوش یاراحمدی و ابراهیم کرمی سهام با نگاه هایی ‏گرم و کنجکاو به ما خوش آمد می گویندو تمرین جملات متقاطع را شروع می کنند که در آن با کلمه ای جمله ای ساخته می شود و هرکدام ‏دنباله ای برای آن جمله می ساختند.
کارشناس بیمارستان هدف از این کار را قرار گرفتن جانبازان در موقعیت نمایشی و بازی سازی عنوان می کند که باعث ‏می شود بین آن ها دیالوگ و گفت و گو و در نهایت برون ریزی هیجانی اتفاق بیفتد.
ابراهیم کرمی سهام جانباز 70 درصد اعصاب وروان اهل کردستان است. حدود 38 سال از عمرش می گذرد اما چنان پیر نشان می دهد که گویا 70 ساله است.
ابراهیم شروع به تمرین نمایشی با نام " انگور چینی" می کند و در همان حال به ما می گوید :" این کاری که من می کنم ‏پانتومیم است" شروع به چیدن انگورهای فرضی می کند، بعد از لحظاتی داریوش یار احمدی که او نیز جانباز 75 درصد واهل لرستان است کارش را شروع می کند وبرای بازی نمایشی به ابراهیم ملحق می شود. ‏
مسئول واحد نمایش درمانی می گوید: " نادر پاپی و داریوش یاراحمدی هر دو اهل لرستان هستند ودر زمان جنگ حدودا دوازده ساله بوده اند. در تمرین نمایش درمانی این دو نفر در سطح پیشرفته آموزش ها قرار دارند.
وی می افزاید : به طور کلی مصدومین ‏اعصاب و روان را برای نمایشی درمانی به سه گروه " مقدماتی" که سطح آماده سازی است ، "سطح متوسط" که در آن از تکنیک ‏های مختلف در تمرینات استفاده می شود و در نهایت" سطح پیشرفته" که ثبت تغییرات معنادار در رفتار های مصدومین است طبقه بندی کرده ایم و در همین سه سطح با آنها فعالیت های توانبخشی انجام می شود.
به عقیده وی در ‏مرحله پیشرفته است که می شود به مصدوم دیکته کرد و به انها آموزش داد."‏
وقتی نمایش " انگور چینی" به پایان می رسید کرمی سهام با حالت خاصی که در صورتش وجود دارد می گوید : " نمایش درمانی روح آدم ‏را شاد می کند و روح را به سوی بهبودی می برد و روح و جسم آدم را سالم نگه می دارد.
" داریوش یاراحمدی در ادامه می افزاید: " ‏حرکت های کششی و ورزشی و نمایشی روی روح و روان آدم اثر خوبی دارد و آدم را از فکر کردن بیرون می آورد و شاد ‏می کند."‏
نادر پاپی دیگر رزمنده بستری در این بیمارستان پس از اتمام کار دوستانش به مسئول نمایش درمانی اشاره می کند که چند روزیست ایده نمایشی به نام نخل به ذهنش خطور کرده که ‏فقط نیاز به یک همرزم دارد و قبل از شروع نمایش خود در خصوص نمایش درمانی می گوید : " حرکتی است که در راه توسعه جسم ، ‏هوش و عقل تأثیر گذار است و ما با هم تمرین می کنیم تا حدی که به روال درستش برسیم."
بعد از آن با کمک کرمی سهام شروع به ‏اجرای نمایش " نخل " می کنند و سلسله اتفاقاتی را که در جبهه برایشان رخ داده است را بازی می کنند. جانباز پاپی از خالی بودن قمقمه آب تا سر درد شدیدی ‏که در عملیات داشت و آرزوی زیارت کربلا با دوست همرزمش را بازی می کند.‏
مسئول واحد نمایش درمانی بیمارستان روانپزشکی سعادت آباد با اشاره به این که جانبازپاپی در حال تخلیه خود است یاد آورمی شود:"درنمایش درمانی مصدوم از دو شیوه خود نمایشگری یا خود را ‏بازی کردن و شیوه دوم روش تماشاگری و خود را در بازی دیگران دیدن استفاده می شود و این دو روش مهمترین شیوه های تخلیه روانی مصدومان است که در نهایت آنها را به آرامش می رساند.
وی می گوید : موضوعات از خود مصدومان گرفته می شود و اینکه دوست دارند درچه شخصیت و ‏موقعیتی حضور داشته باشند، محور نمایش درمانی بداهه سازی و خلاقیت و برون ریزی احساسی و خلاقیت حضوری است .استفاده از متن برای این گونه مصدومین سم است نمایش درمانی ‏سعی می کند تا با تکنیک های خود عارضه های مصدوم را تخفیف دهد."‏
وی در ادامه می افزاید : " در اینجا تیمی متشکل از کاردرمانگر ، راونپزشک ، روانشناس و نمایش درمانگر وجود دارد که در ابتدا ‏روانپزشک بیمار را معاینه می کند و تشخیص وی ثبت می شود. بعد روانشناس با وی مصاحبه می کند و سپس به نمایش درمانگر ‏ارجاع داده می شوند تا فعالیت نمایش درمانی با وی آغاز شود.
به عقیده وی در استاندارد بین المللی حداقل در 14 هفته با فرد بیمار کار نمایش درمانی انجام می شود تا تغییرات معنی دار رفتاری، گفتاری و دیگر علائم بالینی وی مشاهده شود.
با"صباح شکوفیان" و" مرتضی بهنواز" دو جانباز دیگر که آنها هم در واحد نمایش درمانی مشغول درمان هستند همراه می شویم. شکوفیان متولد کربلاست و لهجه عربی دارد .بهنواز هم تازه وارد و از بچه های تهران است؛ این رابه خوبی درطرز برخورد و کلامش می شود فهمید. به پیشنهاد ‏شکوفیان نمایش " میوه فروش " را بازی می کنند. این دو، با نمایش طنزی که با بداهه سازی اجرا می شود، تمام عواملی که ‏در سالن هستند را به خنده می اندازند. ‏
وقتی زمان تمرین و اجرا به پایان می رسد مسئول واحد با تشکر و تشویق به جانبازان حاضر ژتون هایی را می دهد. وی در توضیح این کار می گوید : ‏‏" ژتون ها امتیاز است و اقتصاد ژتونی یکی از کارهای مؤثر در نمایش ‏درمانی است که مصدومین می فهمند در ازای کار و تمرین دستمزد دریافت می کنند. این ژتون ها از 1 تا 8 امتیاز دارد که ‏براساس آن در فروشگاه بیمارستان کالاهای مورد علاقه جانبازان به انها داده می شود.‏
وقت استراحت جانبازان امروز و رزمندگان دیروز رسیده است و آنها اتاق را ترک می کنند و سکوت همه جا را فرا می گیرد.
مسئول واحد نمایش درمانی می گوید: تمام ‏کارهایی که در این بیمارستان انجام می شود برای نشاندن یک لبخند از ته دل بر صورت این جانبازان است.
وی شروع کار نمایش ‏درمانی خود را از حدود 7 سال پیش اعلام می کند ودر ادامه می افزاید:" در دنیا سالهاست که از این روش استفاده می شود که بیشتر در ‏کشورهای اسکاندیناوی این امر به صورت خیلی پیشرفته انجام می گیرد .
در ایران از سال 46 توسط دکتر "حمید اشکانی" و دکتر" حسن حق ‏شناس" در بیمارستان حافظیه شیرازبرای نخستین بار این روش درمانی مورد استفاده قرار گرفت و بعد از آن در برخی مراکز مانند بهزیستی به صورت پراکنده استفاده ‏شده است.
اما برای اولین بار در ایران در بیمارستان روانپزشکی سعادت آباد بر روی مصدومان جنگی مورد استفاده قرار گرفت که تا کنون هم نتایج بسیار خوبی داشته است .‏
وی افزود:" از حدود 6 سال پیش 35 نفر از این مصدومین تحت درمان قرار گرفته اند که از این تعداد 7 نفر به سطح معقولی از ‏روابط اجتماعی رسیده اند که حاصل کار تیم درمان این بیمارستان است. در اینجا به ‏طور کلی ما روی بیماران اسکیزوفرنی و ‏P.T.S.D‏ کار می کنیم که دومین گروه مصدومین پس از سانحه که دچار عارضه روحی ‏و روانی شده اند را شامل می شود، یا در تعریف مبتلا به عارضه استرس پس از سانحه هستند . این افراد کسانی هستند که گذشته ‏در ذهنشان ماندگار شده و با حال نمی توانند ارتباط مناسبی داشته باشند و آینده برایشان نامعلوم است.
نمایش درمانی گذشته منفی ‏ذهن را پاک، گذشته مثبت را گسترش می دهد و ارتباط با زمان حال را تقویت می کند و امید به آینده را در مصدومین تقویت می کند .‏
وی همسان سازی ، جابجایی نقش ها ، آموزش نقش ها ، آموزش های شغلی و حرفه ای، آموزشهای رفتاری، آموزش های مشارکتی، ‏بازی با کلمات، بازی حیوانات و جملات متقاطع را جزو تکنیک های مورد استفاده در نمایش درمانی معرفی می کند.‏
وی با اشاره به برگزاری جشنواره سالانه " نمایش درمانی " که ماحصل فعالیت سالانه تیم درمان در آن مورد بررسی قرار می ‏گیرد، در خصوص جشنواره می گوید :" امسال قرار بود هفتمین دوره این جشنواره برگزار شود اما با ما همکاری نشد و جشنواره ای که همه ساله درهفته دفاع مقدس برای جانبازان جنگ برپا می شد چراخش خاموش شد.
این کارشناس می گوید: با این روند امسال هم ماموریت هفت ساله حضور من در این مرکز درمانی به پایان می رسد و تجربه نشان از آن دارد که این واحد نمایش درمانی هم تعطیل و روزهای پایانی خود را می گذراند.