گزارشات

۱۶ ارديبهشت ۱۳۸۹

به گزارش سایت خبری دراما محله نشست هم اندیشی اهالی تئاتر با "حمید شاه آبادی "معاون هنری وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی که عصر روز سه شنبه 14 اردیبهشت‌ماه در تالار اجتماعات مجموعه تئاتر ‌شهر برگزار شد با اعتراض شدید اهالی تئاتر در خصوص وضعیت موجود و سخنان پیشین معاون هنری در مجامع غیر تئاتری در خصوص تئاتر مواجه شد .

در این نشست حمید شاه‌آبادی معاون هنری وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی ،حسین پارسایی ، مدیر کل هنر های نمایشی ، محمد حیدری مدیر مجموعه تئاتر شهر ، سید صادق موسوی از دیگر مدیران تئاتر هوشنگ هیهاوند ، حسن باستانی، رضا گوران ، حمید مظفری ، رحمت امینی ، نیما دهقان ، عبدالحی شماسی ، رضا حامدی‌خواه ، کیومرث مرادی ،نصر الله قادری ،امیر دژاکام و....نیز حضور داشتند

شاه آبادی در ابتدای جلسه از هنرمندان درخواست کرد: درباره‌ی مشکلاتی مانند کمبود فضا و امکانات سخن نگویند چون این مشکلات وجه اشتراک هنرمندان و مدیران است و از هنرمندان تقاضا کرد در شرایط موجود راهکارها و پیشنهادات خود را ارائه دهند.

معاون هنری وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی محور این نشست را گروه‌های تئاتری دانست و بر ضرورت حمایت از گروه‌ها تاکید کرد.

شاه آبادی گفت: فرصت‌های خاص را برای تغییر بودجه امسال از دست دادیم، اما برای آینده امیدواریم. البته باید دید خروجی امسال تئاتر چیست و چقدر رضایت تماشاگران را جلب می‌کند.

معاون هنری وزرات فرهنگ وارشاد اسلامی سپس از هنرمندان خواست تا راهکارهای خود را ارائه دهند و ادامه داد: در این جلسه برای شنیدن نظرات شما آمده‌ام، اما به این معنی نیست که همه پیشنهادات را عملی کنیم بلکه مجموعه‌ی از آنها را عملی خواهیم کرد.

در همین رابطه داوود فتحعلی‌بیگی ـ کارگردان فعال تئاتر ـ در سخنانی گفت: هنوز هم هرکسی که مدیر می‌شود، حرف اول و آخر را او می‌زند. ما نمی‌دانیم آیا شما از ما ارائه‌ی طریق می‌خواهید یا ما از شما باید ارائه‌ی طریق بگیریم و اگر قرار است شما به ما ارائه طریق بدهید، باید ببینیم این امر با کدامیک از پشتوانه‌های شما در تئاتر اتفاق می‌افتد. آیا کسانی که به شما مشورت داده‌اند، خودشان چقدر واجد صلاحیت بوده‌اند؟!

فتحعلی‌بیگی در عین حال تاکید کرد: مطلبی که مطرح کردم ارتباطی به اشخاص و موقعیت آنان ندارد، بلکه قصد من روشن‌شدن مساله است. زیرا از آن جا که هنر تئاتر بازنگری زندگی است، همه فکر می‌کنند می‌توانند درباره‌ی آن اظهارنظر کنند. درحالی که ما خاک صحنه خورده‌ایم. به هرحال ممکن است شما آستینتان را بالا زده باشید و آمده‌اید با امکاناتی که دارید به تئاتر کمک کنید.

دراین جلسه حمیدرضا آذرنگ نمایشنامه‌نویس، کارگردان و بازیگر تئاتر خطاب به معاون هنری با تاکید بر این که کاش پیش از هر جا می‌آمدید و صادقانه با ما صحبت می‌کردید ادامه داد: این نشست هم‌اندیشی نیست که برای تئاتر چه‌ کنیم. این نشست هم‌اندیشی است که شما با ما چه‌ کنید. ای کاش دید ارباب‌رعیتی از جامعه‌ی ما رخت می‌بست. به ویژه از جامعه‌ی هنری که هنرمندان ما در تمام دوره‌ها زحمت کشیده و محجوبانه با تمام کمبودهای تئاتر ساخته‌اند و بعد شما می‌آید می‌گویید می‌خواهید تئاتر را معنوی کنید، مگر تئاتر در تمام این سال‌ها غیر از معنویت بوده است.

او ادامه داد: لازم نیست برای تئاتر‌ی‌ها از انسان‌سازی بگویند رسالت ما همین است. ای کاش از شیوه‌ی گذران زندگی ما می‌پرسیدید. این بودجه 7 میلیاردی تئاتر کجا هزینه شده آیا برای تئاتر بوده است. در این مملکت از عدالت می‌گوییم! وقتی که عینک فلان بازیکن فوتبال 4 میلیون تومان فروخته می‌شود که می‌توان با پول آن یک پراید برای یک خانواده فقیر خرید، عدالت کجاست؟!

در بخش دیگری از این نشست کیومرث مرادی دیگر کارگردان تئاتر با اشاره به سخنان معاون هنری وزارت ارشاد،گفت:شما اولین کسی نیستید که معتقدید باید گذشته را دور ریخت، مساله این نیست که شما از ما راهکار می‌خواهید، مساله سیستمی است که توپ را به زمین ما می‌اندازد.

کارگردان نمایش «شهر بدون آسمان» با تاکید بر این که با سیاست‌های دهه‌ی 60 نمی‌توان تئاتر امروز را نجات داد،تصریح کرد:مساله قناعت نیست. معضل اینجاست که در وزارت فرهنگ این مملکت هنوز کلمه‌ی ارشاد یدک کشیده می‌شود. شاید دهه‌ی 60 به ارشاد نیاز داشتیم اما امروز به وزارت فرهنگ و هنر نیازمندیم.

مرادی با تاکید بر ضرورت شکل‌گیری سازمان تئاتر افزود: هنرمندان و مدیران باید برای شکل‌گیری این سازمان در کنار یکدیگر بیاستند. در این سال‌ها خانواده‌ی تئاتر ما بزرگ شده و نیازمند معاونت مجزا است.

کیومرث مرادی از شاه‌آبادی دعوت کرد به عنوان یک تماشاگر و بدون استفاده از امکانات دولتی و همراهانش بلکه به عنوان یک تماشاگر عادی ماهی دوبار به تئاتر بیاید و از نزدیک امکانات آن را ارزیابی کند.

او با اظهار تاسف از بازسازی ناتمام مجموعه‌ی تئاتر‌شهر گفت: شما به تنهایی بیایید و از بازسازی احمقانه این مجموعه دیدن کنید، پیمانکار قبلی حالا به همه ما ریشخند می‌زند.

مرادی با اشاره به طرح مباحثی درباره‌ی تئاتر دینی افزود: از دوره‌ای به بعد بحث تئاتر دینی به‌وجود آمد که بااین بحث مشکل دارم. تئاتر به خودی‌خود قداست دارد و دین است و هنرمند پیامبر جامعه خویش است، اما ما مدام داریم دسته‌بندی می‌کنیم. بازی‌کردن با واژه‌ها و خط‌کشی‌ها حاصلی جز تفرقه‌اندازی ندارد و این درحالی است که حضرت علی (ع) به مالک اشتر توصیه می‌کند که هرگز در میان قوم خودش دسته‌بندی نکند.

کیومرث مرادی با اشاره به مشکلات ریشه‌ای تئاتر ادامه داد: آقای شاه‌آبادی مدیری در تئاتر دارد که دو سال دوسال به گروه‌ها پول نمی‌دهد، اما هر دوطرف را دارد!

کارگردان‌ نمایش‌هایی هم‌چون «شکلک» و «خواب در فنجان خالی» در پایان سخنانش گفت: شما باید به فکر ارتقاء بودجه و امکانات تئاتر باشید. اگر این وضعیت به همین شکل ادامه پیدا کند تا چهار سال دیگر همین یک تئاتر‌شهر هم خراب می‌شود، وسائل اینجا متعلق به سال‌های پیش از انقلاب است. بنابراین نباید توپ را به زمین ما بیندازید، بلکه باید به طرز کلانی این مباحث را در وزارت فرهنگ مطرح کنید.

علی‌اصغر دشتی دیگر کارگردان حاضر در این جلسه با اشاره به سخنان پیشین معاون هنری درباره‌ی تئاتر گفت: من به برگزاری این جلسه وحضور شما در این جلسه بسیار مشکوک هستم عنوان این جلسه را نشست هم‌اندیشی گذاشته‌اید. نمی‌توانید اندیشه‌ای را مطرح کنید برایش بخشنامه صادر‌کنید و بعد جلسه هم‌اندیشی بگذارید. این جلسه بوی فرمالیته‌بودن می‌دهد. شما تصمیماتتان را از قبل گرفته‌اید و در سخنرانی‌تان در جاهای دیگر مطرح کرده‌اید.

سرپرست گروه تئاتر «دن‌کیشوت» اضافه کرد: به عنوان نماینده گروه می‌گویم هر مدیری که می‌آید در اندیشه‌ی این است که برای برون‌رفت از شرایط موجود چه کاری انجام دهد. من از شما می‌خواهم برای برون‌رفت از شرایط موجود هیچ کاری نکنید. تغییر مدیریت‌های تئاتر نشان داده که همواره پس از تغییر هر مدیری ما آرزوی ثبات همین شرایط موجود را داریم.

دشتی با بیان اینکه، وظیفه‌ی شما مدیریت است نه کنترل معتقد است:در وظایف معاون هنری وزارت ارشاد نیست که یک کارگردان متن ایرانی را انتخاب ‌کند یا خارجی را. شما می‌گویید راهکار بدهید من به شما می‌گویم، وقتی در تمام مسائل بحث خصوصی‌سازی مطرح می‌شود، چرا وقتی به تئاتر می‌رسیم فقط سمینار می‌دهیم. همین بودجه‌ی ناچیز را صرف خصوصی‌سازی کنید.

کارگردان «ملانصرالدین» گفت:اگر می‌خواهید در تئاتر انقلاب کنید لطفا اصل 44 قانون اساسی را که درباره‌ی خصوصی‌سازی است مورد توجه قرار بدهید و این جشنواره‌های اضافی تئاتری را حذف کنید، آن وقت متوجه می‌شوید که چقدر بودجه صرفه‌جویی خواهد شد.

این کارگردان در بخش پایانی سخنانش با اشاره به سخنان اخیر معاون هنری وزارت ارشاد گفت: در سخنرانی‌های قبلی‌تان مدام از کنترل گفتید. منظورتان چیست؟! البته امروز چیزی نگفتید، اما به هرحال این سخنان غیرکارشناسی نباید منجر به مرگ برخی گروه‌های اقلیتی شود.

نصرالله قادری دیگر کارگردان حاضر در این نشست گفت:از پیشنهاداتی که از سوی شما رسیده و می‌رسد ناچارید یکی را انتخاب کنید. من از دوره‌ی جوانی در چنین جلساتی بوده‌ام که گاه منجر به تصمیم‌گیری‌های غیرکارشناسانه و زیان‌بار شده است. با همین نشست‌ها و برخاست‌ها در مجلس بود که تالار وحدت را از تئاتر گرفتند، با همین جلسات بود که عده‌ای در اداره تئاتر ستاره‌دار شدند و...

این کارگردان تئاتر یکی از مشکلات بزرگ مدیران را نداشتن مُتد دانست و افزود: از هنرمندان توقع نظریه‌پردازی دارید، شما در تئاتر صد نظریه‌پرداز دارید و این معضل ماست. ما به عنوان کسانی که در جامعه زندگی می‌کنیم به‌خوبی می‌دانیم که در چه شرایطی زندگی می‌کنیم.

او ادامه داد: شما می‌گویید می‌خواهید تصمیم بگیرید، چقدر برنامه مدون به شما ارائه می‌شود. با مافیایی که در تئاتر وجود دارد چقدر قدرت اختیار دارید، مگر می‌توانید برنامه‌ریزی قبلی خودتان را تغییر دهید.

قادری در توضیح مشکلات دیگر تئاتر گفت: اساسا عادت کرده‌ایم هریک از ما برای خود پیامبرانی بی‌قبیله باشیم این توقع را نه جامعه تئاتری بلکه سیستم به وجود آورده و حالا باید پاسخگوی آن باشد. از سوی دیگر تئاتردر هیچ کجای دنیا نمی‌تواند به تنهایی روی پای خود بایستد،تنها درایران است که یک آدم سینمایی را می‌آورند که تئاتر را نجات بدهد.

این کارگردان تئاتر درباره‌ی سخنان مطرح شده در زمینه‌ی تئاتر مذهبی نیز گفت: چقدر با کارهایی که در این زمینه انجام شده آشنایی دارید و اگر دارید، آیا می‌دانید چندین بار برای همین گروه‌ها برنامه‌ریزی شده است، اما آنان از هم پاشیده‌اند. چه تضمینی هست که همان گروه‌ها با برنامه‌ی شما بتوانند فعالیت کنند.

در تمام دنیا ضوابطی وجود دارد که توسط متخصصان نوشته شده اما در مملکتی که اصلا برای پژوهشگر ارزشی قائل نیستند از هنرمندان توقع دارید برنامه‌ریزی کنند.

کارگردان نمایش «کریستال تاور» در پایان گفت: برای دیدار با وزیر مهمانی ترتیب می‌دهید عده‌ای می‌آیند شام می‌خورند و با مقداری مفاهیم کلی آشنا می‌شوند، می‌توانستید این مفاهیم را برایشان بفرستید. اگر می‌خواهید به نتیجه برسید باید گروهی متخصص را دعوت کنید تا تعاریفی را ارائه بدهند و بعد آن را به صورت آزمایشی امتحان کنید. در حال حاضر ممیزی ما متکثر است. بپذیریم در جامعه ما تئاتر را نمی‌خواهند چون مسوولان زمانی که از هنر صحبت می‌کنند هرگز از تئاتر حرف نمی‌زنند، مگر این‌که یادشان بیاورند. باید دید فرهنگ تئاترپذیری در ایران وجود دارد یا نه، اگر نیست وظیفه‌ی شما مسوولان است که آن را ایجاد کنید.

هم‌چنین در این نشست منیژه محامدی گفت: شما از حمایت از گروه‌ها سخن می‌گویید، منظورتان از گروه چه کسانی است و چه حمایت‌هایی باید از آنها بشود؟! می‌گویید راهکار بدهید، درباره‌ی چه چیزی باید راهکار بدهیم؟

این کارگردان و استاد دانشگاه اضافه کرد: کار ما تئاتر است ما با توجه به نیاز جامعه متن را انتخاب می‌کنیم مهم این نیست متن ما ایرانی باشد یا خارجی یا دینی، کسی نباید ما را سانسور کند، سال‌هاست ما خودمان را داریم سانسور می‌کنیم و بلدیم این کار را انجام بدهیم، همه ما مامور سانسور هستیم و به قیم نیازی نداریم.

بهزاد فراهانی دیگر بازیگر و کارگردان حاضر در این جلسه در آغاز سخنان خود با ابراز خرسندی از اتحاد جامعه تئاتری گفت: اگر از نظر اقتصادی که بزرگترین مشکل ماست نتوانیم امسال به جایی برسیم دیگر مشکلات همچنان در جای خود باقی می‌ماند. هرگز پرسیده نشده سیاست کلان فرهنگی ما اصلا تئاتر می‌خواهد، اگر می‌خواهد، پس چرا در تمام این سال‌ها حتی یک سالن اضافه نشده و ما هم‌چنان مانند بچه‌های سره‌راهی هستیم.

او ادامه داد: شما پیشنهادات و حرف‌های ما را به گوش چه کسی می‌خواهید برسانید. کجا قرار است تصمیم‌گیری شود که ما وزارت فرهنگ هنر داشته باشیم.

فراهانی با تاکید بر قانون‌مند شدن پدیده ممیزی اضافه کرد: درحال حاضر از دیگر وزارت‌خانه به جزء فرهنگ و ارشاد برای ممیزی می‌آیند، پس ممیزی سلیقه‌ای است.

او ادامه داد: سالن‌های غارت‌شده ما را به ما برنمی‌گردانند و شما نمی‌توانید آن‌ها را برگردانید، زیباترین سالن‌های ما را ربوده‌اند. 25 سال است فریاد می‌کشیم این بودجه‌ی ناچیز با رشد فارغ‌التحصیلان و هنرجویان تئاتر ما به جایی نمی‌رسد، این حرف‌ها را به مجلسی‌ها گفته‌ایم و به این نتیجه رسیده‌ایم که اصلا ما را نمی‌خواهند.

فراهانی با ابراز تاسف از نبود کارگاه‌های دکور و لباس اضافه کرد: از بین‌بردن دستاورد‌های چندین ساله تئاتر بسیار نادرست است. برای حل مشکلات تئاتر نخست باید دگر‌اندیشان را بپذیریم و از هنر تبلیغی و دستوری‌شده بپرهیزیم. هنر در خدمت چیزی نیست، بلکه در خدمت بشریتی است که بسیار گسترده است و بازدهی‌اش لحظه‌ای نیست.

سیروس همتی، دیگر کارگردان جوان حاضر در این نشست با اشاره به مباحث مطرح‌شده درباره‌ی کنترل آثار نمایشی گفت: آیا تئاتر در طول چند سال اخیر کنترل نشده و حالا قرار است کنترل شود. شما از تئاتر دینی می‌گویید در حالی که همین تئاتر دینی با برنامه‌ریزی نادرست منجر به توهین به دین می‌شود.در حالی که با یک برنامه‌ریزی درست و ساده می‌توان جلوی این مشکل را گرفت.

او با اشاره به ضرورت ارائه متن توسط همه کارگردان‌ها گفت: تکلیف کسانی که کار کارگاهی انجام می‌دهند چیست. همه تئاتر متن نیست، بلکه متن یکی از ابزارهای کار تئاتر است.

محمدرضا خاکی کارگردان و استاد دانشگاه هم با اشاره به کلیت موضوع جلسه گفت: تئاتر ما معضلات بسیاری دارد، بهتر بود برای این جلسه موضوع خاصی را مطرح می‌کردیم و به آن می‌پرداختیم.

مسعود دلخواه هم در سخنانی مطرح کرد: یکی از مسائلی که دغدغه‌ی بسیاری از ماست درباره‌ی موضوع بازنگری است که شما مطرح کرده‌اید منظور شما بازنگری در چه حوزه‌ای است. این موضوع در تمام دنیا وجود دارد که دیدگاه دولت‌ها و هنرمندان در مورد تئاتر آیا باید یکسان باشد یا نه. نقش تئاتر در اجتماع و تاثیر و اهمیت آن این الزام را ایجاد می‌کند که باید این دیدگاه یکی شود. اما در مورد موضوعات تئاتری حتما باید اختلاف دیدگاه باشد. دولت‌ها باید این انتظار را از هنر داشته باشند تا نواقص اجتماعی را بازتاب دهد.

دلخواه بر ضرورت وجود انواع تئاتر تاکید کرد و خواستار پرهیز از حاکمیت یکی از گونه‌های تئاتری شد.

دراین نشست هادی مرزبان بزرگترین مشکل تئاتر را پول دانست و گفت: جالب اینجاست که پیش از این ما هرگز متوجه نمی‌شدیم که یک معاون هنری رفته و دیگری آمده است. اصلا با هم در ارتباط نبودیم در این چند روزه هم بسیاری از پچ‌پچه‌ها را شنیده‌ایم.

سعید شاپوری هم گفت: جامعه‌ی ما به شدت موتورسیکلتی است چون چنین جامعه‌ای در تئاتر هم وجود دارد کسانی می‌دانند چگونه باید موانع را دور بزند و اجرا کند و این هیچ ربطی به دیدگاه و سطح کار آنان ندارد. یکی از دلایل انتخاب متن خارجی توسط کارگردانهای ما این است که درباره‌ی مسائلی که تلویزیون آنها را در قالب خبر پخش می‌کند اجازه نداریم نمایش اجرا کنیم.

امیر دژاکام هم یکی از مشکلات تئاتر را تفاوت تعریف تئاتر نزد هنرمندان و مسوولان دانست.

دژاکام گفت: آیا مسوولان از تئاتر انتظار تبلیغ و تهییج دارند. هنرمندان تئاتر را امری عقلانی می‌دانند و تقدس تئاتر هم از همین جهت است،پاسخ به این پرسش بسیاری از مسائل را حل می‌کند.

او با تاکید بر ضرورت تنوع در آثار نمایشی اضافه کرد: باید بین نمایش‌های خارجی، ایرانی و تجربی به تعادل برسیم هرسه ارزشمندند و هر نوع نگاه افراطی مشکل‌ساز خواهد شد.

دژاکام با اشاره به مشکلاتی هم‌چون بودجه‌ی اندک، نبود کارگاه دکور و لباس، کمبود سالن، نبود استاندارد‌سازی در دستمزد‌ها و ... گفت: بسیار دوست دارم بدانم راهکار شما برای حل این مشکلات چیست.

هم‌چنین در این نشست زهرا صبری به عنوان یک کارگردان تئاتر عروسکی گفت: 20 سال از زندگی‌ام را صرف تئاتر عروسکی کردم. در جشنواره‌های مختلف برای ایران آبرو آوردم اما امروز می‌ترسم از این‌که به هزار و یک دلیل نخواهم کار عروسکی بکنم. بعد از 20 سال نگرانم. با این‌که از سوی مرکز هنرهای نمایشی حمایت می‌شوم اما فکر می‌کنم نمایشی که در چند ماه آینده به صحنه می‌برم آخرین کار عروسکی‌ام باشد.

کتایون فیض‌مرندی هم با تاکید بر ضرورت حل مشکل بودجه و سالن گفت: تا زمانی که برای این مسائل فکری نشود در یک دایره‌ی بسته هم‌چنان گرفتاریم. از سوی دیگر سیستم ممیزی ما مدام در حال تغییر است.کارگردان‌ها از ارائه متن ایرانی می‌ترسند، چون هر زمان باید‌ها و نبایدها تغییر می‌کند.

امیر مشهدی‌عباس کارگردان تئاتر کودک هم گفت: ظاهرا تنها تئاتر بزرگسال هنر به شما می‌آید در این سال‌ها هرگز از تئاتر کودک و عروسکی حمایت نشده و هم‌چنان شاهد تبعیض‌های بسیار در نوع قرار‌داد کارهای کودک و عروسکی در مقایسه با کارهای بزرگسالان هستیم.

شکر‌خدا گودرزی دیگر کارگردان حاضر هم متذکر شد: شما گفته‌اید دولت را به چشم قلک نبینید منظورتان از قلک چیست، دولت قلکی یعنی چه؟ وقتی بودجه فوتبال 300 میلیارد تومان است شما برای جذب بودجه چه می‌توانید بکنید. ظاهرا می‌خواهید اولویت‌هایتان را به هنرمندان تحمیل کنید در حالی که این هنرمندان این اولویت‌ها را نمی‌خواهند.

سید جواد هاشمی هم در سخنان کوتاهی با ابراز تاسف از بازسازی نامناسب تئاترشهر و عدم ارتقا امکانات فنی آن گفت: باید به ظرفیت‌های هنرمندان تئاتر بیش از اسم و رسمشان توجه شود. برخی از هنرمندان مشتاق کارکردن هستند، اما کمتر به آنها فرصت می‌دهند.برعکس با دعوتنامه به سراغ برخی دیگر می‌روند که علاقه‌ای به کار‌کردن ندارند.

حسین پارسایی: مدیر اداره کل هنرهای نمایشی که در این جلسه حضور داشت عنوان کرد: برای صد‌نفر از هنرمندان به صورت تلفنی یا اس‌ام‌اسی دعوت به شرکت در این جلسه انجام شده و باعث تاسف است که عده‌ای نیامده‌اند.

در پایان جلسه حمید شاه‌آبادی با بیان اینکه تحمل صحبت‌ها را دارد، درعین حال گفت: به مسائل خارج از دستور جلسه پاسخی نمی‌دهم. اگر هم احساس کنم بی‌انصافی می‌شود تلاش می‌کنم روشنگری کنم.

معاون هنری همچنین گفت: در این مدت تعدادی از هنرمندان به استفاده‌ی تبعیض‌آمیز از سالن‌ها اشاره کرده‌اند، این طور نیست که من برای این مشکل ایده‌ای نداشته‌ باشم اما می‌خواهم شما راهکارهای خودتان را ارائه دهید.