مقالات

۲۴ خرداد ۱۳۹۹

تئاتر خیابانی آرمانگرا و اصلاح طلب

مجید امرایی( نویسنده ، پژوهشگر و استاد دانشگاه)

اصولا آنچه را که ما تحت عنوان " تئاتر خیابانی " می شناسیم گونه ای از هنر نمایشی است که خود را در بند معماری و بناهای هنری و ساختمان های مجلل تئاتری نمی داند، هنرورزان این عرصه ترجیح می دهند در فضایی به دور از هر قید و بند معماری به میان مخاطبان خود بروند و با بازی های خود که عموما هم مبتنی بر تصویر سازی است مسائل خود را با آنها به شور بگذارند و از این حیث تفاوت های عمده ای با تئاتر رسمی سالنی دارد، نمایشگر خیابانی با رویکردهای آرمان خواهانه همواره به دنبال شاخصه های نوگرایی و تغییر بوده است، مسائل مردم را گوش می دهد و مسائل خود را به گوش مردم می رساند تا در پس این داد و ستد فرهنگی ، جامعه را به سمت تعالی هدایت کند .

این نوع تئاتر در جهان اصولا پس از خیزش های مردمی و سرکوب طاغوت ها به ظهور و بروز رسیده است و از این منظر تئاتری انتقادی و اصلاح گر و آرمانخواه و ظلم ستیز است .

در تئاترهای خیابانی ترویج ارزش های انسانی، مردم گرایی ، اسرار بر اصول اخلاقی و عرفی، تساوی حقوق بین مرد و زن و ارزش های نوین انسانی موج می زند.

تئاتر خیابانی هنر بالندگی و تحول خواهی و در کل متفاوت بودن نسبت به گذشته و در بسیاری از مواقع " رد گذشته ناکام" و راهی برای امید دادن به جامعه به زبان هنر نمایش است .

اما آنچه که امروزه تحت عنوان تئاتر خیابانی در ایران می شناسیم عنوانی کلی برای همه نمایش هایی است که در " فضای بیرونی" اجرا می شوند و از این حیث عنوانی کلی است که در دل خود اجزای مختلف کوچک تری هم دارد .

همین عنوان کلی در برخی مواقع سردرگمی برنامه ریزان و فعالان را باعث شده است که به باور نگارند نیازمند بازنگری و باز تعریف از تئاتر خیابانی هستیم .

اگر تئاتر را به عنوان یک تعریف کلی برای همه ی هنرهای نمایشی در نظر بگیریم ظرف چهل سال گذشته اتفاقات متعددی در این عرصه افتاده است، هم در جهت محتوایی و هم در جهت تنوع زمینه های فعالیت که به تبع، تئاتر خیابانی هم از این حیث سهم مهمی در تغییر و تحولات نمایشی و هنری کشور عزیزما ایران داشته است .

- تعدد جشنواره ها ( بین المللی 6 جشنواره ، ملی بیش از 10 جشنواره ، منطقه ای 10 جشنواره ، استانی 32 جشنواره ، موضوعی 11 جشنواره)

- حضور گسترده بین المللی (حضور گروه های خارجی در جشنواره های داخلی، حضور گروه های ایرانی در جشنواره های خارجی)

- گسترش مراکز آموزشی دانشگاهی دولتی و غیر دولتی ( پیش از انقلاب دو دانشکده بوده و اکنون بیش از 28 دانشکده با رشته تئاتر فعال هستند)

- گسترش مراکز تصمیم گیری (ارشاد ، حوزه هنری ، شهرداری و بخش خصوصی ...)

- افزایش بودجه و سرانه تئاتر ( کل بودجه سال اداره کل هنرهای نمایشی در ابتدای انقلاب 20 میلیون تومان بوده و در حال حاضر 24 میلیارد تومان است )

- گسترش تالارهای نمایشی ( در تمام شهرها و استانها تالار تئاتر وجود دارد در بسیاری از استانها تئاتر شهر ایجاد شده است ، بیش از

- تعاملات بین المللی ( حضور استادان طراز اول تئاتر جهان در ایران و حضور پژوهشگران و نویسندگان ایرانی در مجامع بین المللی)

- چاپ و انتشارات (آمار بالای انتشار کتب تئاتری )

- افزایش تولید و ...( سالانه بیش از 5هزار تئاتر در ایران تولید می شود ) تنها گوشه ای از تحولات تئاتری چهار دهه گذشته بوده است .

جایگاه تئاتر خیابانی در عرصه تئاتر ایران : همانگونه که اشاره شد آنچه که امروزه در ایران تحت عنوان " تئاتر خیابانی" مطرح شده است عنوانی نمادین برای همه نمایش هایی است که در فضای بیرونی اجرا می شوند و به نظر می رسد تفاوت های عمده ای با مدل اروپایی خود داشته باشد هم در شیوه های اجرایی و هم در محتوا.

این نوع نمایش در غرب تحت ‌عنوان رسمی street theater از اجرای نمایش‌هایی در دهه‌های دوم و سوم قرن بیستم در مکان‌های عمومی کشورهای اروپایی و عمدتا هم با هدف اعتراض به وضعیت موجود تولید می شده اند که در این بین کشورهایی چون روسیه ، فرانسه، آلمان، انگلیس، آمریکا ، آرژانتین ، برزیل و هلند ـ را می توان پیشروان تولید این نوع نمایش ها دانست.

نمایش خیابانی در غرب زاییده تغییر و تحولات اجتماعی، نظامی، سیاسی و فرهنگی و... پس از جنگ جهانی دوم و عموما هم محصول اعتراضات جوامع انسانی در مواجهه با رویکرد های دنیایی مدرن و صنعتی، سیاست های جنگ طلبانه و مقابله با افکار دیکتاتوری حکومت های خودکامه و جور پیشه و تجاوز به حریم انسان های آزاد اندیش است.

به باور آنها این نمایش ها برای کتمان نشدن حقایق و خواسته های لایه ها و طبقات مختلف اجتماعات شهری ضروری است و در نگاه صاحب نظران نمایش خیابانی در غرب زاییده دنیای مدرن و صنعتی است و به دنبال آگاهی بخشی به جامعه در خصوص عوامل و مطالباتی چون حقوق زنان، جنگ ستیزی، مبارزه با نژاد پرستی ، روزنامه نگاری و اندیشه های دموکراسی خواهانه ، آزادی اندیشه ، حقوق شهروندی ، ظلم ستیزی و سلطه طلبی، رسانه های آزاد و در نهایت جهانی شدن و چیزهایی از این دست است .

ایده اجرای این نمایش ها گاه خطابی است و مستقیما تماشاگران را مورد خطاب قرار می دهند و گاه کنایی و نمادین است تا آنها را بر علیه ظلم ها برآشوبند و تحت تاثیر قرار دهند و در مقابل افکار استکباری به اعتراض وادارند .

در این راستا تاریخ نمایش خیابانی در غرب، یکی از بهترین تجربیاتش را در زمان جنگ آمریکا با ویتنام و توسط جنبش جوانانی مطرح کرد که نمی خواستند به جنگ بروند، این جوانان با بهره گیری از نمایش خیابانی در آمریکا نسبت به جنگ افشاگری کردند و" پیتر شومان " با گروه " نان و عروسک " معروفترین این هنرمندان بود که در اجراهای خود که گاه به تظاهرات صد ها نفری در خیابان ها منجر می شد توانست شیوه ای نوین در اجرای نمایش های خیابانی و مردمی را در جهان عرضه کنند که دارای شاخصه های منحصر به فردی است.

شومان معتقد بود تئاتر خیابانی جای داد و ستد نیست ، که ما پولی بپردازیم و در عوض چیزی دریافت کنیم، به اعتقاد وی تئاتر چیز دیگری است... چیزی شبیه به نان است... یک ضرورت است... تئاتر شکلی از مذهب است.

او در ایران نیز به اجرای نمایش خیابانی پرداخت که اجرای گروه شومان در ایران یکی از به یاد ماندنی ترین اجراهای تئاتر خیابانی پس از انقلاب اسلامی در ایران است، شومان برای اجرای نمایش هایش که عموما در فضای باز و در خیابان ها اجرا می شوند، متنی نمی نویسد او ایده ها و تفکراتش را در هر اجرایی به یک شکلی خاص پیاده می کند و به همین دلیل اجراهای او شکلی متفاوت و منحصر به خود را دارد .

شومان دانش گسترده و متنوعی از انواع مختلف تئاتر دارد و ممکن است در هر اجرایی از المان هایی چون تعزیه، کابوکی و... استفاده کند اما او هیچگاه از کار آکادمیک برای اجراهایش بی بهره نبوده است .

شومان در سال 1383 خورشیدی پس از 40 سال وبرای دومین بار به ایران آمد و اجرایی در تهران داشت که این جانب هم شانس حضور در این اجرا را به همراه چند تن دیگر از کارگردانان تئاتر خیابانی داشتم.

شومان که خودش و گروهش را ضد فرهنگ آمریکایی معرفی می کرد، اجاقی را برای پختن نان "چاودا" در دانشگاه هنر برپا کرد و تمهیدات لازم را نیز برای هوای بارانی تهران اندیشید.

او این نمایش که "شورش دسته جمعی برای تدفین ایده های گندیده" نام گذاشته بود را با همکاری بازیگران و دانشجویان ایرانی و با عروسک گردانی آنها، اجرا کرد تا نشان دهد تئاتر هنری است جهانی که می تواند بدون کلام و با زبانی جهانی با همه انسان ها ارتباط برقرار کند .

نمایش شومان در ایران سرشار از نمادهای دینی بود ، اجرایی که از عروسک و ماسک های نمایشی تا حرکات ریتمیک و رقص های دسته جمعی گرفته تا فریادها و دویدن های گروهی و حرکات نمادین همه و همه حساب شده و با ترکیبی از نمایشگران تئاتری و تماشاگران عادی اجرا شد .

این نمایش را می توان نمونه بارزی از نمایش های فضای باز خیابان در ایران دانست که متاسفانه در حال حاضر تکرار این نوع اجراها در ایران بسیار محدود شده است .

همچنین تئاتر خیابانی امروزه در اعتراضات مردمی پا به پای مردم حرکت های جمعی را با رویکردی هنری و نمایشی چنان زیبا نشان می دهد که موجب وحدت رویه معترضان به حقوق شهرورندی در غرب شده است.

به عنوان مثال نمایشگران خیابانی در اعتراض های سال جاری 2020 ضد نژاد پرستی در کشور آمریکا سهم عمده ای در روشنگری و افشای ظلم های دولت ظالم آمریکا داشته اند.

بطوری که پس از کشته شدن فجیع "جورج فلوید" (به انگلیسی: George Floyd) سیاه‌ پوست آمریکایی در ۲۵ مه ۲۰۲۰، مدتی پس از آن که در یک "شاوین" ، یکی از افسران پلیس شهر "مینیاپولیس" از ایالت "مینه‌ سوتا " در ایالات متحدهٔ آمریکا، زانوی خود را برای حدود ۹ دقیقه (۸:۴۶) بر روی گردن وی گذاشت، این فرد درگذشت اما تصویری نمایشی و خیابانی از او در قالب تئاتر خیابانی در جهان به سرعت منتشر شد.

تصویری که در ان معترضان با الهام از صحنه مرگ این سیاه پوست با قرار دادن زانوی خود بر زمین و تکرار جمله ی "من نمی توانم نفس بکشم" جهان را به اعتراض دعوت کردند و این از معجزه های نمایش های خیابانی در مقابله با ظالمان است.

در این حادثه رهگذرانی که در حال عبور بودند این حادثه را با دوربین موبایل ضبط و در شبکه‌های اجتماعی به صورت گسترده منتشر کردند. در این فیلم، مرد سیاه ‌پوستی که به نظر می‌آید حدود چهل سال سن دارد، به سختی در حالی که تقلا می‌کند نفس بکشد، به پلیس سفید پوستی که وزنش را روی گردن او انداخته می‌گوید: «نمی‌توانم نفس بکشم.» صدای شاهدان عینی نیز شنیده می‌شود که به مأمور پلیس می‌گویند به آقای فلوید اجازه تنفس بدهد. و همین جمله ی کوتاه دیالوگ نمایشگران خیابانی در آمریکا، اروپا و سراسر جهان شد تا نمایش های خیابانی در قالب " تکنیک مجسمه "در سراسر جهان اجرا شوند و صدای رسای ظلم ستیزی و تظلم خواهی مردمان آمریکا شود.

شیوه مرگ جرج فلوید، بسیار شبیه به مرگ "اریک گارنر" در سال ۲۰۱۴ در نیویورک تعبیر شد؛ حادثه‌ای که باعث شد بسیاری از فعالان حقوق رنگین ‌پوستان آمریکا توجه همگان را به «خشونت پلیس علیه اقلیت‌های نژادی» جلب کنند و موضوع تئاتر های خیابانی متعددی شد که در قالب های مختلف" با کلام" و "بی کلام "، "موسیقایی" و "اعتراضی" ؛" احساساتی و هیجانی" شد تا روشی برای وحدت بین همه ی انسان های ظلم ستیز جهان شود.

در پی این حادثه و تکثیر نمایشی صحنه قتل جرج فلود در قالب نمایش های خیابانی و پخش فیلم های مربوط به آن، احساسات مردم جریحه‌دار شد، در ابتدا اعتراضات و تظاهراتی در شهر مینیاپولیس برپا شد. پس از آنکه تظاهرات به درگیری‌های خشونت‌ آمیز کشیده شد و پاسگاه اصلی پلیس در شهر مینیاپولیس به آتش کشیده شد، نیروهای گارد ملی ایالات متحده به این شهر اعزام شدند.اما اعتراضات از سطح شهر مینیاپولس در ایالت مینه ‌سوتا به سرعت به ایالت‌های دیگر تسری یافت. در کمتر از ۴ روز، بیش از ۳۰ ایالت آمریکا شاهد تظاهرات گستردهٔ مردم علیه نژادپرستی و قتل سیاه پوستان به دست مأموران پلیس شد. بخش اعظم اعتراضات مسالمت آمیز و در قالب نمایش های خیابانی اعتراضی مطرح شد تا صدای مردم کوچه و بازار به گوش ساستمداران ظالم این کشور برسد .

تئاتر خیابانی در ایران : همانگونه که اشاره شد آنچه که امروزه در ایران تحت عنوان تئاتر خیابانی مطرح است شاید گرَده برداری از نمایش های فضای باز و میدانی باشد که با دست آوردهای جدید تئاتر فضای باز امروزی در جهان همگون و عجین شده و مدلی جدید را در تئاتر ایران عرضه کرده است که بسیار قابل اعتنا است .

در این مسیر به نظر می رسد این مدل جدید در ساختار اجرایی و محتوایی نمونه ای ملموس و باور پذیر باشد که می تواند جریان تئاتر ملی ما را به سمت و سویی هدفمند سوق دهد .

این جریان تئاتری از منظر ریشه ای با تئاتر رسمی سالنی مدل اروپایی که از حدود 150 سال پیش وارد ایران شده است تفاوت های معنی داری دارد، که مهمترین آن (عدم نیاز به سالن اجرا و صحنه نمایش)،( بی نیازی از متن نمایشی یا همان -PS - نمایشنامه )،( قابلیت اجرا در هر مکان و هر زمان) ،( مشارکت بی واسطه مخاطبان در روند اجرا) و عواملی از این دست است که در تئاتر رسمی بودن آنها به عنوان عناصر اصلی محسوب می شود اما در تئاتر خیابانی قابل حذف و یا تغییر هستند.

با این رویکرد نمایش خیابانی از نظر تاریخی و پیشینه فرهنگ آیینی و بومی ایرانی قدمتی به مراتب بیش از تئاتر رسمی مدل اروپایی دارد، این نوع نمایش های بیرونی و فضای باز در مناطق مختلف و به جهت موقعیت فرهنگی و جغرافیایی تفاوت های عمده ای با هم دارند هم در شیوه اجرا و هم در مضامین تولید شده .

گاه در قالب " نمایش های عروسکی و سایه ای و شادی آورند" ، گاه به شیوه " نمایش های پهلوانی و میدانی و داستان محور" ، گاه به روش " نمایش در قالب بازی با حیوانات و یا نبردهای تن به تن" گاه به شیوه " نقل گویی های مختلفی چون پرده خوانی و نقالی" ،" گاه به شیوه آیینی و برای مهار قهر طبیعت و غلبه بر نیروهای فرا زمینی" ،" گاه به شیوه درمانی و برای دوری از شر بیماری های روحی و روانی" و در برخی مواقع هم به روش " نمایش های سوگوارانه ای چون " تعزیه " که بیانگر داستان رشادت ها و شهامت های اولیاء دین است .

نمایش های فضای باز درایران ریشه در فرهنگ هزاران ساله این مرز و بوم دارد، چرا که هنر نمایش عجین شده با فرهنگ ایرانی و البته اسلامی است، که مظاهر تبلور آن را می توان در آیین های نمایشی"سوگواره ها ونمایش های" سور- شادمانه" و آیین هایی دید که با هدف سرگرمی، بازی سازی، درمان و توانبخشی و... به شیوه ها و روش های متفاوت اجرایی متعدد و متنوعی در جای جای این سرزمین کهن از بوشهر تا خراسان و از گیلان تا کردستان دیده می شوند.

نمایش های بیرونی فضای باز در ایران علی رغم همه محدودیت ها و مصیبت هایی که ظرف سالیان گذشته کشیده است به باورصاحب نظران ظرف سه دهه گذشته به مدد جوانان خلاق و خوش فکر روند رو به رشدی داشته هر چند این روند در مقاطعی از تاریخ 30 و اندی ساله فعالیت خود گاه کند و در مواردی سرعت بیشتری داشته، اما در نهایت آنچه که ظرف این سال ها به دست آمده مواردی به این شرح است :

برخی از دست آورد های تئاتر بیرونی و فضای باز در سه دهه گذشته در ایران :

1) "تثبیت گونه ای مستقل تحت عنوان تئاتر خیابانی در ایران"

2) " دست یابی به تنوع حرفه ای در شیوه های اجرایی مختلف تلفیقی و مستقل "

3) "گستردش کمی گروه های فعال در سراسر کشور"

4) "دست یابی کیفی به بن مایه های تاریخی و مضامین بومی هنری نمایشی ایرانی"

5) "توجه جدی به فضای باز و خارج از معماری سالنی"

6) "حضور هنرورزان این عرصه در جشنواره های مختلف داخلی و خارجی " و....

اینها همه گواهی بر این واقعیت است که نمایش های بیرونی و فضای باز امروز در ایران روشی مستقل در اجرا هستند که در ادامه راه برای نشر و گسترش آنها ، نیازمند توجه جدی هم از سوی مدیران و هم از سوی دست اندرکاران این حوزه هستیم ، چرا که این یک اصل قابل قبول است که هنری که از سوی هنرورزان آن عرصه جدی گرفته نشود ماندگار و تاثیرگذار نخواهد بود .

چند نمونه از شیوه های اجرایی نمایش فضای باز:

شیوه اجرایی "نمایش روزنامه‌ای": بعد از کودتای 1968 میلادی در کشور برزیل‌، گروه‌های تئاتررسمی(سالنی) امکان فعالیت گسترده خود را از دست دادند و همین مساله موجب شد تا هنرمندان شیوه‌های جدیدی را برای ارتباط با مخاطب به کار گیرند ‌و اجرای نمایش در فضای باز و بیرونی مطرح شد که یکی از این شیوه های اجرایی "شیوه نمایش خیابانی روزنامه‌ای"بود هر چند این شیوه پیش از این در برخی از کشورهای دیگر اروپایی هم تجربه شده بود اما این هنرمندان تئاتر کشور برزیل بود که نمایش روزنامه ای را به عنوان روشی جدید به جهان تئاتر معرفی کرد .

هدف این نوع نمایش ، افشا‌ی دروغ‌هایی بود که در روزنامه‌های کودتاچیان به چاپ می‌رسید، در نمایش فضای باز به شیوه روزنامه‌ای مرز بین بازیگر و تماشاگر برداشته می شود و بازیگر رو در رو حقیقت را برای مخاطب آشکار و به او منتقل می‌کند ؛ در این شیوه اجرایی نیازی به بازیگر تربیت شده و حرفه ای نیست و هر کسی می‌تواند نقشی داشته باشد ‌و در هر مکانی امکان اجرا وجود دارد، زیرا هدف ارائه کاری هنری و زیباشناسانه نیست بلکه هدف بازگویی حقیقت و افشاگری است.

در این راستا ودر روند انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 نیز با وجود اینکه حدود 48 درصد از مردم ایران بیسواد و یا کم سواد بودند هسته های مرکزی تجمع مردم در تهران و بسیاری از شهرستان ها پیرامون افراد باسوادی اتفاق می افتاد که اعلامیه ها و اطلاعات خود را از طریق روزنامه های و نشریات عمومی و حزبی دریافت می کردند و آنها را برای اطرافیان خود می خواندند در این تجمع های کوچک بسیاری از اخبار به سرعت منتقل می شد و تحلیل های سریعی در خصوص برخورد نیروهای حکومتی با مردم صورت می گرفت و مباحثه ها و بازی های نمایشی رخ می داد که تکیه آنها بر نقل گویی رویدادها و اتفاقات انقلاب بود .

هدف عمده این شیوه اجرایی افشای ظلم ها و بیان شجاعت ها و رشادت های مردم انقلابی در گوشه و کنار کشوربود، بطوری که این روش مورد استقبال بسیاری از گروه های حزبی و انقلابی هم قرار گرفت تا این گروه ها در تجمع های خود جوش حضوریابند و اخبار روز را با صدای بلند برای مردم بیان کنند و صفحات روزنامه ها را به عنوان اسناد خود به مردم نشان دهند و هر گروه تلاش در جذب لایه های مختلف اجتماعی را داشت.

شیوه اجرایی "نمایش نامرئی" : در این نمایش مخاطب بدون آگاهی و اطلاع خود به شمایل بازیگر در‌ می‌آید، یعنی فرقی بین بازیگر و تماشاگر وجود ندارد،. این نوع نمایش ‌هر جا که جمعی از مردم حاضر باشند ، قابل اجرا‌ست .

گروه نمایش مورد نظر را به اجرا می‌گذارد و در پایان به کسی ‌نمی‌گویند اینها بازیگر بودند و شما شاهد یک نمایش ‌بودید، نکته مهم اینکه اگر گروه مجبور شود خود را معرفی کند، در آن صورت نمایش از حالت نامرئی خارج می‌شود .

در روند پیروزی انقلاب اسلامی سال 57 ایران بسیاری از گروه های هنری از این شیوه اجرای نمایش بیرونی بهره می گرفتند و با طرح مسائل مورد نظر خود سعی در آماده سازی افکار عمومی برای تغییر حکومت ستم شاهی داشتند .

در نمایش نامرئی گروه بدون اینکه مخاطبان از هدف آنها مطلع شوند موضوعی را طرح کرده که مسئله روز اجتماعی است به عنوان مثال گرانی و یا هزینه های هنگفت دربار پهلوی به عنوان موضوعی در بین مردم طرح می شد و در قالب بازی هایی که از سوی گروه اجرایی کنترل و هدفمند پیش می رفت مسئله بست و گسترش می یافت ، هدف عمده در اجرای نمایش های نامرئی طرح مسئله است به همین دلیل هر بار پایانی متفاوت با قبل دارد .

شیوه اجرایی "نمایش شورایی" : اجرای این نوع نمایش راه و رسم‌‌ خود را دارد، مشکلات‌ ، خواسته‌ها و اهداف مشترک گروه ، چگونگی اجرا را تعیین می‌کند، یعنی ‌سلیقه‌های گوناگون درگروه موجب پرباری نمایش خواهد شد، در واقع اجرا برآیندی از اهداف و خواسته‌های مشترک گروه (نمایشگران و تماشاگران) است.

به این شیوه که وقتی ‌نمایش شروع می‌شود، هر جا که تماشاگری که خود از اعضای گروه نمایش است احساس کند ‌آرا ‌‌و دیدگاه‌های مطرح شده از طرف بازیگران کمکی به رفع مشکل مشترک نمی‌کند‌، نمایش را قطع و خودش به جای کسی که از نمایش خارج شده و در جایگاه تماشاگر قرار گرفته ‌، بازی می‌کند، این روند تا وقتی همه به یک نتیجه و روش مطلوب برسند، ادامه خواهد داشت نمایش شورایی نمایشی مشارکتی است که فاصله نمایشگر و تماشاگر از بین می رود .

برای مثال اگر چند کارگر یا کارمند بخواهند در مورد ‌اخراج یکی از همکاران خود با مدیر کارخانه مذاکره کنند‌، قبلا این بحث را میان گروه امتحان می‌کنند.

به این گونه که یکی نقش رییس و دیگری نقش کارمند اخراجی را بازی می‌کند و این تمرین آنقدر ‌تکرار می‌شود تا به بهترین شیوه برخورد و گفت‌ وگو برسند، آن‌گاه کارگر یا کارمند اخراجی به تنهایی یا همراه چند همکار نزد رئیس می‌روند و به مذاکره می‌پردازند.

شیوه نمایش شورایی از جمله روش هایی بود که گروه های انقلابی خصوصا گروه های تحصیل کرده در روند انقلاب به خوبی از ان بهره می گرفتند تا مسائل و معضلات مهم سیستم حکومت پادشاهی را در بین مردم آشمار سازند و به نوعی انها را نسبت به ان مسائل حساس کنند.

شیوه اجرایی "نمایش مجسمه" ‌: افرادی که دارای اهداف مشترکی هستند مثلا بیکاران، افرادی با مشکلات خانوادگی‌، کسانی که به اعتیاد گرایش دارند و... سوژه‌های این‌گونه نمایشی را تشکیل می‌دهند.

گروهی از افراد که همه تماشاگر‌ند و همه بازیگر، یکی را به عنوان مجسمه‌ساز معرفی می‌کنند و از او می‌خواهند دیدگاه خود را در مورد مسائلی چون بیکاری‌، مشکلات خانوادگی‌، اعتیاد و... اعلام کند و آن را به صورت تابلو‌ یا مجسمه‌ای به دیگران نشان دهد.

او می‌تواند از بازیگران به جای موم ، خمیر یا گل استفاده کند، بازیگرانی که این نقش را به عهده دارند حق هیچ‌گونه حرکت و تحرکی ندارند ، زیرا مانند جسمی بی‌جان از آنان استفاده می‌شودشیوه اجرایی نمایش مجسمه روشی است که با تبلو سازی از طریق جسم افراد مسائل خود را مطرح می سازد ،گاه در این شیوه اجرایی فرد لباس ها و یا گریم مخصوصی دارد تا بیشتر مورد توجه مخاطبان قرار گیرد ،در روند پیروزی انقلاب اسلامی بسیاری از هنرمندان با پوشیدن لباس های مخصوص درباریان و یا نشانه هایی از پرچم کشورهای استعماری سعی می کردند با حرکات بدنی خود مفاهیم را به مخاطبان منتقل کنند نمایش مجسمه نمایشی حرکت محور است که گردانندگان آن به ندرت در اجرا از کلام استفاده می کند .

عنصر خیابانی در تئاتر خیابانی : اگر پسوند " خیابان " را واژه ای نمادین برای این نوع نمایش ها بدانیم می توانیم آن را هم وزن واژه "میدان " در نمایش های میدانی ایرانی تلقی کنیم و (تئاتر خیابانی را مساوی با تئاتر میدانی در فرهنگ ایرانی تلقی کرد) که اصولا فضای بیرونی و پیرامونی در روند اجرای آنها دخیل است .

کما اینکه تئاتر چه با عنوان خیابانی و چه با عنوان میدانی مهمترین هدفش تاثیرگذاری مستقیم ، فضا سازی و ارتباط بی واسطه با مخاطبان غیر رسمی است، غیر رسمی از آن جهت که در تئاتر خیابانی عموما بلیت فروشی درکار نیست ، تماشاگر به یک سالن رسمی فراخوانده نمی شود، او محصور در فضای معماری شده یک ساختمان نیست و هرآن احتمال مداخله و یا خروجش از فضای اجرایی نمایش هست .

در این مسیر به نظر می رسد بهترین عنوان برای این گونه نمایش ها " نمایش بیرونی و فضای باز" باشد شاید که کامل ترین ، جامع ترین و رسا ترین عنوان است، چرا که نمایش بیرونی فضای باز هیچ سقفی را بر سر خود نمی پذیرد و میل دارد به دور از فضاهای معماری شده ساختمانی با مخاطبان خود ارتباط برقرار کند مخاطبانی که خود در روند اجرا دخیل هستند و این به ذات اصلی هنر نمایش خیابانی نزدیک تر است.